Fizjoterapia Inne

Probiotyk – wsparcie pracy całego organizmu

Probiotyk to konkretny szczep drobnoustrojów probiotycznych, który podany w odpowiedniej ilości wywiera korzystny wpływ na zdrowie. Wokół probiotyków powstało już wiele mitów. Powielają je zarówno medycy, jak i osoby niezwiązane ze środowiskiem medycznym. 

Jelito- budowa, funkcje

Układ pokarmowy człowieka rozpoczyna się już w jamie ustnej. Cały przewód pokarmowy dorosłego człowieka ma długość około 8m, z czego najdłuższą jego część stanowią jelita: jelito cienkie 4-6m, jelito grube: 1,5m

Bariera jelitowa to fizjologiczna struktura składająca się z komórek nabłonka, śluzu, tkanki mięśniowej i nerwowej, elementów „odpornościowych”: humoralnych (defensyny, sIgA) oraz immunologicznych (limfocytów). Funkcją tej wspaniałej osłonki jest izolacja środowiska wewnętrznego ustroju od światła jelita. Bariera jest przepuszczalna tylko dla niektórych substancji (glukoza, aminokwasy, elektrolity). Dzięki temu większe cząsteczki, takie jak białka, nie przedostają się z pokarmu i nie aktywują niepotrzebnie odpowiedzi odpornościowej. 

Pamiętajmy, że nie jesteśmy w tym wszystkim sami! Ludzki organizm jest domem dla wielu mikroorganizmów. Ogromna ich ilość mieszka właśnie w jelitach. Zespół tych organizmów, z których większą część stanowią bakterie, nazywamy MIKROBIOMEM jelitowym. Pełni on ważną rolę w regulacji bariery jelitowej. 

Skład naszego mikrobiomu jest wyjątkowy dla każdego człowieka oraz zmienny przez całe życie. Zależy on od wielu czynników, m.in. diety, przyjmowanych leków, środowiska, genotypu. 

Współczesne jelito śmiało można nazwać uprzemysłowionym. Jest ono od najmłodszych lat zalewane bakteriami, które niszczą barierę jelitową. Dzieje się tak, ponieważ już w życiu płodowym nasza mikrobiota może stać się bardzo uboga, jeśli matka nie odżywia się prawidłowo. A wierzcie mi, w dzisiejszych czasem naprawdę trudno jest odżywiać się „prawidłowo”. Wyzwaniem jest znalezienie niepryskane warzyw i owoców, mięsa i nabiału od zwierząt z prawdziwie ekologicznych hodowli.. Dziecko w całym okresie rozwoju jest narażone na masę syfnego jedzenia- słodycze u babci, batonik w automacie, słodzone napoje, fast foody, chipsy itd. Coraz więcej dzieciaków ma wybiórczość pokarmową– ich dieta jest monotonna, a rodzice często nie wiedzą, jak przekonać dziecko do nowych produktów spożywczych i gdzie szukać pomocy.

O funkcjach mikrobiomu, dysbiozie jelitowej i osi mózg-jelito przeczytacie więcej W TYM POŚCIE

Probiotyk ogólnie

Probiotyki łagodzą skutki industrializacji mikrobioty jelitowej. Mają naprawdę szerokie spektrum działania. Stosujemy je w profilaktyce chorób przewlekłych i zapalnych, a także jako wspomaganie głównego leczenia. Każdy szczep bakterii probiotycznej ma inne działanie, w związku z czym nie da się wrzucić wszystkich probiotyków do jednego worka.

Zmiany genetyczne zachodzą bardzo długo. Biorąc pod uwagę tak gwałtowny i ekspresowy wręcz postęp techniczny i wzrost standardu życia, a co za tym idzie także zmianę sposobu i jakości żywienia, adaptacja genomu ludzkiego może potrwać jeszcze kilka pokoleń. Aktualnie nasze jelita nie są sobie w stanie poradzić z taką zmianą. A nieprawidłowo działające jelita = choroby zapalne, autoimmunologiczne, przewlekłe, ośrodkowego układu nerwowego (OUN).

Szczepy probiotyczne poniekąd przejmują część zadań mikrobiomu. Zwiększają opór kolonizacyjny w kontekście grzybów, tzn. trudniej się grzybom zadomowić, gdy przyjmujemy probiotyki. Nie można jednak polegać tylko na probiotykach. Nasza dieta także musi być zbilansowana, RÓŻNORODNA, korzystna dla układu pokarmowego. 

Według ankiety, którą jakiś czas temu przeprowadziłam wśród Was na Instagramie, probiotyki kojarzycie głównie z antybiotykoterapią. Jest to wiedza powszechnie ugruntowana. Zazwyczaj, kiedy lekarz przepisuje antybiotyk mówi nam, żeby kupić „jakiś probiotyk w aptece”. Nie podaje jednak konkretnego preparatu ani nazwy szczepu, dawkowania ani czasu, przez który powinniśmy brać probiotyk. 

Jak wiecie, antybiotyk potrafi „rozwalić” mikrobiotę jelitową. Zwłaszcza kiedy długotrwale bierzemy silny lek. Konieczność probiotykoterapii podczas podaży antybiotyku jest standardem i oczywiście koniecznością, ale tak naprawdę warto też rozpatrzeć przyjmowanie probiotyku podczas innej farmakoterapii. Osoby przyjmujące leki na stałe (np. antykoncepcyjne, na migrenę, nadciśnienie, cukrzycę, miastenię, SM itd.) powinny także chronić swój układ pokarmowy. Często są to silne substancje, a ich skutki uboczne są widoczne (np. ból żołądka, wątroby, biegunki, zatwardzenia, wymioty). Nawet jeśli nie ma widocznych objawów, to każdy lek przyjmowany przez dłuższy czas zmienia nasz mikrobiom jelitowy. 

Jelita- jak o nie zadbać?

Niestety pacjentów z dysfunkcjami jelit jest z roku na rok coraz więcej. Oprócz solidnej diagnostyki gastroenterologicznej istnieje kilka rzeczy, którymi możemy poprawić funkcjonowanie naszego mikrobiomu jelitowego. 

Oczywiście nie na wszystkie z tych czynników mamy wpływ. Oprócz powyższych rzeczy warto zadbać także o stałe pory snu zarówno w okresie pracy/ szkoły, jak i podczas wakacji/ weekendu. Nocny tryb życia nie sprzyja funkcjonowaniu mikrobiomu jelitowego

Pamiętacie pojęcie „zestresowane jelita”? No właśnie- przewlekły stres to kolejny czynnik, który nie pozwala nam się cieszyć zdrowym brzuchem. Wszelkie techniki radzenia sobie z tym wrogiem (medytacja, masaż, relaksacja, joga, odpowiednia ilość snu, ograniczenie światła niebieskiego i wiadomości docierających ze świata itd.) będą więc także pomocne w leczeniu chorób i dysfunkcji jelit. 

Probiotyk – co na ich temat mówią badania naukowe?

Probiotyk stanowi świetne uzupełnienie wielu kuracji farmakologicznych. Nawet jeśli nie przyjmujemy leków na stałe, a mamy określone dolegliwości, to warto wspomóc swój organizm przyjmując konkretny szczep probiotyczny. Oto niektóre szczepy, których działanie ma potwierdzenie w badaniach naukowych:

  • Saccharomyces boulardii CNCM 1-745 i Lactobacillus rhamnosus o szczepie ATCC 53103 (w skrócie GG) – zapobiegają biegunkom podczas podaży antybiotyków
  • Lactobacillus plantarum 299v – ochrona mikrobioty w trakcie przewlekłego przyjmowania leków
  • Lacticaseibacillus rhamnosus GR-1 i Lactobacillus reuteri RC-14 – profilaktyka i wspomaganie leczenia infekcji układu moczowo-płciowego
  • Bacillus coagulans MTCC 5856 – problemy psychoemocjonalne, czynnościowe zaburzenia jelit
  • Lactobacillus helveticus Rosell – 52; Bifidobacterium longum Rosell – 175 – psychobiotyki, działają pozytywnie na oś jelito-mózg
  • L. acido- philus AD031 i/lub B. lactis AD011 – alergie pokarmowe (zmniejszanie odpowiedzi zapalnej)

Źródła

Martami F, Togha M, Seifishahpar M, et al. The effects of a multispecies probiotic supplement on inflammatory markers and episodic and chronic migraine characteristics: A randomized double-blind controlled trial. Cephalalgia. 2019;39(7):841-853

Smith RP, et. al. Gut microbiome diversity is associated with sleep physiology in humans. PLoS One. 2019 Oct 7;14(10).

Ait-Belgnaoui A., et al., Bifidobacterium longum and Lactobacillus helveticus Synergistically Suppress Stress-related Visceral Hypersensitivity Through Hypothalamic-Pituitary-Adrenal Axis Modulation, „J Neurogastroenterol Motil.” 30, 24(1), 2018, 138–146.

Ohland C.L., et al., Effects of Lactobacillus helveticus on murine behavior are dependent on diet and genotype and correlate with alterations in the gut microbiome, „Psychoneuroendocrinology” 38(9), 2013, 1738–1747.

Gulas, E., Wysiadecki, G., Strzelecki, D., Gawlik-Kotelnicka, O. & Polguj, M. Can microbiology affect psychiatry? A link between gut microbiota and psychiatric disorders. Psychiatr. Pol. 52, 1–17 (2018).  

Dai YJ, et al. Potential Beneficial Effects of Probiotics on Human Migraine Headache: A Literature Review. Pain Physician. 2017 Feb;20(2):E251-E255. 
 

Cambridge diagnostics

Psychobiota

Webinar – dr Oskar Kaczmarek 

Webonar – Prof. Cichy i Prof. Stachowska