Oko i szyję łączą ze sobą nie tylko bliskie położenie, ale także wspólne funkcje. Sprawne funkcjonowanie tego kompleksu pozwala nam na rejestrację dużej ilości bodźców z otoczenia. 

Oko- korelacja z trapeziusem

Okazuje się, że pewien bardzo znany wszystkim mięsień- trapezius (czworoboczny grzbietu), oprócz bycia stabilizatorem głowy i obręczy barkowej, odgrywa także rolę w wyostrzeniu obrazu. Jak już wiecie z POPRZEDNIEGO POSTA, podczas patrzenia na bliż napina się mięsień rzęskowy- następuje skurcz akomodacji. W badaniach EMG (z użyciem elektrody badającej aktywność mięśnia) odkryto, że napięcie mięśnia rzęskowego podczas patrzenia na przedmiot z bliska koreluje ze zwiększoną aktywnością mięśnia czworobocznego grzbietu! W praktyce tłumaczy to fakt, dlaczego lekarze okuliści czasem przysyłają pacjenta do fizjoterapeuty “na masaż”. Kiedy nie znajdują nic niepokojącego w badaniu, a pacjent mimo to zgłasza objawy, okulista może zasugerować wizytę u fizjoterapeuty/ osteopaty. I słusznie! 

Zjawisko zwiększonej aktywności mięśnia czworobocznego można również wytłumaczyć zwiększoną potrzebą stabilizacji szyi (głowy) podczas ogniskowania na bliskim przedmiocie.

Na szczególną uwagę zasługują pacjenci po urazie odcinka szyjnego kręgosłupa (np. whiplash). Wiele badań pokazuje, że aktywność gałki ocznej jest u nich mniejsza niż u zdrowej populacji. Zmniejszona jest także koordynacji głowy i oczu. Obserwujemy u nich także zaburzenia płynnego ruchu gałek ocznych podczas rotacji szyi.

Oko i szyja- anatomia. Dlaczego to takie ważne?

Anatomia i fizjologia tłumaczą nam objawy pacjenta. Pokazują postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne. Są podstawą pracy każdego fizjoterapeuty. Czasem, kiedy terapia „nie idzie”, wystarczy otworzyć po raz setny (tysięczny?) atlas anatomiczny i poszukać w nim odpowiedzi.

Receptory w bogato unerwionym odcinku szyjnym kręgosłupa mają ważne połączenia z aparatem przedsionkowym, proprioceptywnym i wzrokowym oraz kilkoma obszarami ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Integracja szyi z OUN zapewnia kontrolę ruchów głowy i oczu oraz stabilności postawy. 

Co jest szczególnie ważne w połączeniu oko-szyja? 

• Odcinek szyjny. Pomiędzy kręgami C2 i C3 w zwoju współczulnym szyjnym górnym znajdują się włókna przywspółczulne nerwu okoruchowego (III).
• Nerw wzrokowy (II) – czasem w urazach odc. C może występować niestabilność kręgów, co może prowadzić do ucisku tętnicy kręgowej, a w konsekwencji do obrzęku nerwu II.
• Mięsień czworoboczny grzbietu, który ciągnie się od potylicy (tyłu czaszki) przez staw barkowy aż do wyrostka kolczystego ostatniego kręgu piersiowego, przyjmując kształt kaptura/ latawca.
• Mięśnie podpotyliczne, których 1g zawiera 200 wrzesień mięśniowych! W dużej mierze odpowiadają za propriocepcję, czyli czucie ułożenie ciała w przestrzeni. Powodują także ruchy w górnym odcinki szyjnym (C0-C2).

Układ nerwowy- odruch szyjno-oczny (COR) i nie tylko

COR to bezwarunkowy odruch z układu nerwowego, który pomaga stabilizować oko w trakcie ruchów tułowia w stosunku do głowy. Aby uzyskać stabilizację obrazu na siatkówce oprócz COR potrzebujemy także sprawnie działającego VOR- odruchu przedsionkowo-ocznego. Okazuje się, że u osób z dysfunkcjami odcinka szyjnego (np. niespecyficzny ból szyi, urazy- whiplash) COR jest wygórowany. 

Inne bardzo ważne odruchy dla oka i szyi to: 

Źródła

https://www.caringmedical.com/

Treleaven J – Dizziness, Unsteadiness, Visual Disturbances, and Sensorimotor Control in Traumatic Neck Pain. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy 2017; 47 (7): 492-502