Blizna to tkanka łączna włóknista. Osoby z hipermobilnością wielostawową charakteryzują się zmienioną budową i funkcją kolagenu, czyli białka wchodzącego między innymi w skład skóry, ścięgien, chrząstki, naczyń krwionośnych.

Blizna u pacjentów hipermobilnych

Tkanka łączna to główny składnik kości, chrząstek stawowych, ścięgien, więzadeł i krążków międzykręgowych. Znajduje się ona także w narządzie wzroku, układzie sercowo-naczyniowym, ścianach jelit, płucach. Tkankę łączną budują komórki i substancja pozakomórkowa, która składa się głównie z kolagenu i proteoglikanów. Aktualnie rozróżniamy ponad 30 typów kolagenu, których wytwarzanie jest związane z odpowiednim genem. Nieprawidłowości tych genów powodują zmiany w budowie tkanki łącznej i są przekazywane kolejnym pokoleniom.
Jak wiecie z TEGO POSTA wyróżniamy różne rodzaje hipermobilności. Dużą grupą z nich są zespoły Ehlersa-Danlosa (EDS). Reprezentują one grupę 14 dziedzicznych zaburzeń tkanki łącznej (HCTD), z których większość wynika ze zmian w genach kodujących kolageny i enzymy. W tym wpisie mam na myśli właśnie taki przypadek hipermobilności uogólnionej, czyli dotyczącej wielu (lub wszystkich) stawów i będącej spektrum różnych, wieloukładowych zaburzeń. A skoro o zaburzeniach u pacjentów hipermobilnych mowa, to jednym z nich jest problematyczne gojenie się ran i blizn.

Blizna- o czym należy pamiętać?

Osoby z wiotkością wielostawową szczególnie ostrożnie powinny rozważyć wszelkie interwencje, w których dochodzi do przerwania ciągłości skóry. Praktyka kliniczna i dostępne badania naukowe pozwalają mi stwierdzić, że blizny u osób hipermobilnych goją się gorzej. Jeśli zabieg jednak jest konieczny, szczególnie ważna jest prerehabilitacja miejsca zabiegowego (mobilizacja obszaru, na którym powstanie blizna) i opracowanie manualne blizny po zabiegu. Dodatkowo warto zadbać o dietę, która ma wpływ na jakość blizny, oraz przedyskutować z lekarzem i dietetykiem odpowiednią suplementację i stosowanie miejscowych maści. W mojej praktyce szczególnie częsty jest problem blizn po podcięciu wędzidełka języka. O ile u osoby zdrowej prowadząc prerehabilitację i stymulację po zabiegu jesteśmy w stanie zapobiec tworzeniu się patologicznej blizny, to u osób hipermobilnych blizny predysponują do różnych patologii. 

Język u osób hipermobilnych

Osoby z hipermobilnością uogólnioną mają zaburzenia propriocepcji, czyli czucia ułożenia swojego ciała w przestrzeni bez kontroli wzroku. Często mają one trudności z ćwiczeniami języka, bowiem w języku znajduje się bardzo dużo proprioreceptorów! W związku z tym ćwiczenia mięśni mimicznych, języka i żuchwy początkowo warto wykonywać z kontrolą wzroku (przed lustrem). Kolejno ćwiczymy z zamkniętymi oczami i niestabilnym podłożem (np. na dysku sensorycznym). Osoby hipermobilne potrzebują treningu siłowego, który stabilizuje ciało i zapewnia doznania proprioceptywne. Świetnym wyborem dla nich będzie trening w zamkniętym łańcuchu kinematycznym, tj. ćwiczenia, w których ręce i nogi mają podparcie. Są to przykładowo pozycja deski, ćwiczenia z przyborami typu gumy, piłki, rollery. Warto wybrać sporty, które nie wymagają skrajnego rozciągania stawów, np. pilates (szczególnie na reformerze), ścianka wspinaczkowa, niektóre sporty walki. Bezwzględnie w trakcie ćwiczeń i życia codziennego będziemy unikać pozycji przeprostnych w stawach. Dotyczy to także stawów skroniowo-żuchwowych!

Wpływ języka na równowagę

Rola układu czuciowo-ruchowego żuchwy w kontroli równowagi ciała została już wykazana (Alghadir i in., 2014). Język jest spokrewniony z układem czuciowo-ruchowym żuchwy (Rocabado, 1983). Również ze względu na jego położenie w pobliżu zębów, podniebienia, szczęki i żuchwy, informacje o jego ustawieniu i ruchu są stale przekazywane przez mechanoreceptory zaopatrujące ten region.
Alghadir i inni porównali średnią prędkość środka ciężkości (COG) podczas stania na niestabilnej powierzchni z zamkniętymi oczami oraz:

– naturalnej dla pacjenta pozycji spoczynkowej żuchwy, bez żadnych instrukcji,

– języku ułożonym za górnymi siekaczami.

W badaniu wzięło udział 116 mężczyzn (średni wiek 32 lata). Ich prędkość COG (stopnie/s) mierzono za pomocą NeuroCom® Balance Master.

Wyniki i wnioski: Wyniki pokazują, że prędkość COG istotnie spadła, gdy język znajdował się przy górnych siekaczach w porównaniu do nawykowej pozycji spoczynkowej żuchwy. Oznacza to, że wychylenia ciała były mniejsze, a więc pacjent miał lepszą równowagę. Odkrycia sugerują, że ułożenie języka może modulować mechanizmy kontroli postawy. Ułożenie języka przy górnych siekaczach poprawia stabilność postawy podczas stania na niestabilnej powierzchni bez kontroli wzroku u zdrowych młodych dorosłych.

Badanie ma jednak kilka minusów- pozycja spoczynkowa języka nie była weryfikowana wcześniej u pacjentów. Drugi etap badania zakładał jedynie pionizację języka, a nie pozycję spoczynkową języka. W badaniu wzięli udział niestety tylko mężczyźni. Niemniej jednak widzimy wyraźny wpływ położenia języka na środek ciężkości. 

Źródła

Alghadir AH, Zafar H, Iqbal ZA. Effect of tongue position on postural stability during quiet standing in healthy young males. Somatosens Mot Res. 2015;32(3):183-6.

Edimo CO, et al. The dermatological aspects of hEDS in women. Int J Womens Dermatol. 2021 Jan 29;7(3):285-289.