Migrena jest znana każdej ludzkiej cywilizacji od co najmniej 250 tysięcy lat. O jej uciążliwości przekonali się m.in. sam Cezar, św. Paweł, Kant i Freud. Na przestrzeni wieków opisano przeróżne dolegliwości towarzyszące temu niezmiernie silnemu bólowi głowy. Do grona winowajców tej przypadłości dołączył kiedyś nawet według dawnych wierzeń czynnik moralny- masturbacja. 

Migrena- kilka zdań wstępu

Istnieje spora szansa, że skoro trafiliście na ten post, to pewnie znacie problem z autopsji. Ile razy zdarzyło Wam się spotkać z dezaprobatą otoczenia, bo przekładacie spotkanie już któryś raz, bo nie odbieracie telefonu, bo prosicie bliskich o ciszę i zgaszenie światła? Jak często ktoś Wam sugeruje, że używacie migreny jako wymówki, żeby wykręcić się od obowiązków? Jeśli cierpicie na migrenę- zakładam, że dużo.

Migrena jest zmorą blisko 11% populacji UE, czyli około 160 mln osób w wieku 15-69 lat, z czego w Polsce jest to ponad 3,5 -4 mln ludzi. W naszym kraju 3/4 osób dotkniętych migreną to kobiety zaś 1/4 – mężczyźni.

Przewlekła migrena

Przewlekła migrena (ang. chronic migraine), według kryteriów diagnozowania International Classification of Headache Disorders, charakteryzuje się częstymi napadami bólu głowy (co najmniej 15 dni bólu głowy w miesiącu, przez minimum 3 miesiące, bez nadużywania leków). Częstotliwość bólu niestety rośnie z czasem. Czynnikami predysponującymi są m.in. nadużywanie leków (głównie niesterydowych przeciwzapalnych), występowanie migreny w rodzinie, niewystarczające leczenie profilaktyczne, niski status socjoekonomiczny, stresujące zdarzenia, depresja. U pacjentów z migrenami obserwuje się nadwrażliwość nerwu trójdzielnego oraz zwiększoną aktywność kory mózgowej (głównie somatyczno-czuciowej i wzrokowej) oraz pnia mózgu. 

Migrena- objawy

• ból głowy (o charakterze pulsującym, rwący, uciskający, rozdzierający, dźgający, promieniujący), najczęściej połowiczy, występujący zawsze po tej samej stronie, ale często w trakcie napadu zmienia charakter na ból rozlany; ruch głową, kaszel, kichanie (na skutek zwiększenia ciśnienia śródczaszkowego) zwiększają ból,

• nudności, którym towarzyszy zwiększone wydzielanie śliny, cofaniem treści pokarmowej (refluks), czkawka, wymioty, biegunka, a w konsekwencji odwodnienie,

• ogólne rozbicie, 

• zmiany w wyglądzie twarzy (zaczerwienienie twarzy lub zblednięcie, obrzęk twarzy i czaszki związany z przesiąkaniem płynów i aseptycznym zapaleniem naczyń krwionośnych – obrzęknięta skóra jest zawsze bolesna i ma zmniejszony próg bólu, co stanowi samoistną reakcję obronną organizmu),

• objawy oczne (przekrwienie, łzawienie, opuchnięcie powiek, swędzenie i pieczenie gałki ocznej, rozmycie widzianego obrazu, światłowstręt), a także zespół Hornera (zwężenie jednej źrenicy + opadnięcie powieki + zapadnięcie gałki ocznej w głąb oczodołu),

• objawy nosowe (obrzęknięte i zaczerwienione małżowiny, niedrożność jamy nosowej- uczucie zatkanej jednej lub dwóch dziurek, lub wręcz przeciwnie- obfity katar,

• bóle brzucha (odczuwany w nadbrzuszu i promieniujący w stronę kręgosłupa lub „kolka”
  w prawej dolnej części brzucha, nierzadko mylona z bólem wyrostka robaczkowego),

• zawroty głowy, utrata przytomności, zaburzenia równowagi,

• zaburzenia poznawcze (problemy z zapamiętywaniem, postrzeganiem, zbudowaniem zdań, komunikacją).

Etapy migreny

Klasyczny przebieg ataku migrenowego jest następujący:

• Następuje wyzwolenie napadu, któremu towarzyszą objawy emocjonalne i fizjologiczne (nadwrażliwość zmysłowa, mroczki, parestezje itd.)
• Pojawia się stadium przekrwienia razem z zastojem trzewnym, zatrzymaniem płynów, napięciem mięśniowym i emocjonalnym
• Kolejno następuje stadium osłabienia z takimi objawami jak: apatia, zaniechanie aktywności, senność, rozbicie, zwiotczenie mięśni itd.
• Później obserwujemy stadium wyzdrowienia (zejścia choroby), któremu mogą towarzyszyć wymioty, biegunka, zwiększona diureza, mimowolny płacz
• Ostatnim etapem jest zespół z odbicia, który pojawia się, jeśli napad był krótki. Obserwujemy euforię, zwiększoną koncentrację i ogólne pobudzenie.

Migrena – jak sobie ulżyć w cierpieniu?

• terapia fizjoterapeutyczna (rozluźnianie mm. podpotylicznych, terapia punktów spustowych, masaż mm. skroniowych, żwaczy, pochyłych, MOS, techniki na czepiec ścięgnisty, manipulacja powięzi bądź inne techniki powięziowe, mobilizacja/ manipulacja odcinka szyjnego kręgosłupa, techniki kompresyjne czaszki metodą CRAFTA®) 

• terapia osteopatyczna (np. poprawa ukrwienia i drenaż okolicy czaszki, szyi, kątów żylnych, terapia czaszkowo-krzyżowa) 

• wstrzykiwanie toksyny botulinowej 

• ziołolecznictwo 

• zimne okłady (długotrwałe zimno hamuje bezpośrednio aktywność mięśni, powoduje zmniejszoną percepcję bólu, wspomaga produkcję beta-endorfin, działa na bramki kontrolne w rdzeniu kręgowym) 

• ciepłe okłady (długotrwałe ciepło rozszerza naczynia krwionośne i chłonne powodując tym samym zwiększony przepływ krwi) 

Warto, żebyście sprawdzili na sobie, czy lepiej reagujecie na ciepło, czy na zimno. Aby takie działanie było skuteczne, powinniście trzymać okład w najbardziej dokuczliwym miejscu bólu przez 15-20 minut. 

• akupresura (np. mata do akupresury), akupunktura (bądź suche igłowanie) 

• automasaż twarzy (np. bańką chińską) 

• kompresja (ucisk) bolesnego miejsca- najczęściej jest to tętnica skroniowa

• krótki sen (drzemka) zaraz po pojawieniu się pierwszych symptomów 

• odpowiednio dobrana dieta

• dbanie o zdrowie psychiczne i o regenerację po ciężkim dniu pracy!

• leczenie farmakologiczne (musi być dobrane przez lekarza! Nadużywanie m.in. niesterydowych leków przeciwzapalnych powoduje nasilanie się częstości ataków migrenowych) 

Profilaktyka migreny

Podsumowując- pamiętajcie, że najskuteczniejsze i najmniej kosztowne dla Waszego portfela jest zawsze działanie profilaktyczne. Jeśli zapewnicie sobie odpowiedni komfort wypoczynku, dobrze dobraną do Waszych potrzeb dietę, wystarczająco się nawodnicie i znajdziecie sposób, żeby odreagować stres, to częstość i intensywność napadów powinny się zmniejszyć. Niesamowicie ważna i skuteczna jest też regularna aktywność fizyczna! 

Kiedy i w jakim celu udać się do lekarza?

Odpowiedź jest dość prosta- przede wszystkim zawsze, kiedy ból głowy upośledza znacząco Wasze codzienne funkcjonowanie i negatywnie wpływa na komfort Waszego życia. Migrenę diagnozuje lekarz (neurolog), a nazywanie każdego bólu głowy migreną jest błędne. Lekarz z pewnością zaproponuje Wam leczenie farmakologiczne (jeśli jest niezbędne), a także wykluczy możliwe inne choroby, ponieważ silny ból głowy jest objawem wielu z nich. 

Bez wątpienia warto się też udać do lekarza, kiedy ból głowy zdecydowanie Was zaskoczy. Objawem alarmującym jest ból głowy określany przez pacjentów jako "najsilniejszy w życiu". Niepokój powinna wzbudzić też zmiana rodzaju i topografii bólu. 

Zródła:

Oliver Sacks – Migrena

Min Su, Shengyuan Yu. Chronic migraine: A process of dysmodulation and sensitization. Molecular Pain 2018; 14: 1–10

Xiaoying Cai, Xiaotian Xu, Aiwu Zhang, i wsp. Cognitive Decline in Chronic Migraine with Nonsteroid Anti-inflammation Drug Overuse: A Cross-Sectional Study. Pain Research and Management 2019