Dysfonia bywa częstym, uciążliwym problemem, którego objawem jest między innymi przewlekła chrypka. Fizjoterapia stomatologiczna często może być świetnym wspomaganiem leczenia tego zaburzenia głosu. 

Dysfonia – wprowadzenie

Dysfonia jest objawem dysfunkcji krtani. Wiąże się z zaburzeniem wytwarzania głosu (fonacji) i jego siły/ pojemności. Następują zmiany w nasileniu głosu. Wyróżniamy dysfonię (zaburzenie) oraz afonię (całkowitą utratę głosu). 

Niejednokrotnie przyczyną dysfonii jest utrata funkcji (u ponad 80% pacjentów). W tym przypadku najczęściej zawodzą mięśnie. Okazuje się, że niewiele ponad 10% cierpi na podobne problemy z powodów organicznych (np. guzki głosowe, wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych, niedowład fałdów głosowych). Dysfunkcje głosu są powszechne szczególnie u nauczycieli (i innych osób, których głównym narzędziem pracy jest głos) w wieku powyżej 50 lat. Często dysfonia nie mija samoistnie mimo zaprzestania pracy (np. po przejściu na emeryturę).  

Zaburzenia głosu stają się coraz częstszym powodem, z którym pacjenci zgłaszają się do lekarza laryngologa. Co ciekawe, dysfunkcje nie dotyczą tylko osób czynnych zawodowo. Stosunkowo często dotykają także dzieci, które początkowo używają wysokich tonów i nie potrafią jeszcze ich regulować. Wymaga to od mięśni większego wysiłku. 

Chrypka jednym z objawów dysfonii

Chrypka zdecydowanie pojawia się jako jeden z pierwszych symptomów wymienianych przez pacjentów. W wielu przypadkach występuje pod koniec dnia, po kilku godzinach mówienia i znika po krótkim odpoczynku i nawilżeniu gardła, szczególnie ciepłym napojem. 

Do innych objawów dysfonii należą:

• ból (ostry, tępy, promieniujący, zlokalizowany w obrębie krtani, czasem w uchu)
• kaszel
• zmiana głosu (zmęczenie, osłabienie, zmiana dźwięku/ tonu/ zakresu/ głośności, chropowatość głosu, pojawienie się drugiego tonu w tle)
• uczucie guli w gardle, o której pisałam TUTAJ
• zaburzenia oddechowe (ciężkość oddechu, duszność)
• późne objawy, np. guzki. 

Oczywiście nigdy nie jest tak, że częste używanie głosu w pracy skazuje nas na problemy z fonacją. Taki zawód powoduje, że jesteśmy w tak zwanej grupie ryzyka. Musimy się mieć na baczności i dbać o swój głos: badać się regularnie, nawilżać gardło, stosować techniki relaksacji, regularnie rozluźniać okolice kości gnykowej, dbać o swoją postawę ciała i oddech. 

W dodatku istnieje cała masa innych czynników, które mogą dolać oliwy do ognia i w połączeniu z nadmiernym używaniem głosu doprowadzić do dysfonii: 

• palenie tytoniu 
• zaburzenia gospodarki hormonalnej 
• choroby alergiczne 
• refluks 
• stany emocjonalne 
• choroby dróg oddechowych.

Chrypka – czerwona flaga?

Z powodu wzrastającej liczby nowotworów, także u młodych osób, należy być szczególnie czujnym w tym obszarze. Nie zalecam oczywiście niepotrzebnej paniki, jednak warto mieć na uwadze następujące sygnały alarmowe: 

• niegojące się rany/ wrzody w jamie ustnej
• czerwone lub białe plamy w jamie ustnej 
• ból gardła i chrypka trwające dłużej niż 3 tygodnie! 
• puchnięcie szyi 
• powiększone węzły chłonne od dłuższego czasu
• jednostronne zablokowanie nosa/ krwawienie z nosa. 

Z niepokojącymi objawami odsyłamy pacjenta do lekarza pierwszego kontaktu lub otolaryngologa. Oczywiście nie stresujemy pacjenta niepotrzebnie, ale tłumaczymy mu konieczność wykonania dalszej diagnostyki. 

Fizjoterapia w zaburzeniach głosu

Bez wątpienia fizjoterapeuta ma do pracy narzędzie, które nie ma sobie równych- swoje ręce.  Dzięki czemu jest w stanie precyzyjnie rozluźnić napięte struktury i poprawić funkcjonalność danego obszaru. 

W tym przypadku warto zbadać i poddać terapii następujące obszary: 

• kość gnykową
• chrząstki krtani 
• błonę tarczowatą
• więzadło głosowe 
• mięśnie nadgnykowe i podgnykowe
• MOS
• nerw błędny (X), językowo-gardłowy (IX), podjęzykowy (XI)
• górny odcinek szyjny kręgosłupa.

Ze względu na delikatność tego obszaru i powierzchowność gałązek nerwu błędnego terapia powinna być wykonywana ze szczególną ostrożnością i delikatnością. Weźmy pod uwagę, że wśród osób, które doznały kiedyś przemocy, obszar gardła może być „ściśnięty” i szczególnie niekomfortowy do leczenia. Zawsze uprzedzamy pacjenta co będziemy robić i gdzie umieścimy rękę. Pamiętajmy też o bliskiej lokalizacji gruczołów dokrewnych takich jak tarczyca, przytarczyca, grasica. 

Krótko mówiąc, jeśli jesteś osobą narażoną na problemy z głosem lub już je masz- nie czekaj: umów się na wizytę do fizjoterapeuty! Pamiętaj, że profilaktyka jest lepsza niż leczenie 😉 

Dysfonia – Źródła

Medycyna Praktyczna

Materiały szkoleniowe CRAFTA